Kabir çarptıraaan
• Toprak döktüreeen
• Kuran okutaan
• Karnı aç olaaan
• Şerbet buuz, heyraaat
• Allah rızası için bir sadakaa
Bayramdan bir gün evvel toprak günüdür. Bu gün toprak günü yani mezarlığı ziyaret, ölülerimize dua günü.
Mezarlıkta badanacı, toprakcı, Kuran okuyan ve oraya gelen ziyaretçilere hayrına yemek dağıtanlar, meyan şerbetçileri, dilenciler olurdu.
Kabir çarpan badanacılar :
Mezarlıkta toprak dökenler ve kireç badanacıları gezerdi.Mezarlar şimdiki gibi mermerden, kara taştan yapılamadığı için, genellikle keymık taşından, minare kayasından yapılırdı.
Bunlar ne kadar olsa rengi kararır yüzleri puslanırdı. Bayram arefesinde mezarlıkta içinde sulandırılmış sönük kireç olan bir kova, öbür elinde bir çöp süpürge ile bu mezarları badana yaparlar, cenaze yakınından birkaç kuruş harçlık alırlardı.
Ama badana öyle düzgün yapılmaz, elindeki çöp süpürgeyi kireç dolu kovaya batırır mezarın üzerine sulu kireci şapa, şupa fırlatırdı. Buna kabir çarpma denirdi. Badanacılar ellerinde hacatlarıyla mezar aralarında gezer :
-“Kabir çarptıraaan” diye müşteri ararlardı.
Toprak dökenler :
Yakınının mezarını ziyaret edip, dua eden birilerini gördüklerinde hemen yanaşıp ;
-“Toprak döktüreeen, ölüsünü sevirdireeen” diye hayır sahibi ararlardı.
Bir de ellerinde kamyon lastiği ya da hasırdan yapılmış zembil , mecrefe veya kürekle gezen toprak dökücüleri olurdu. Bunlar üzerindeki toprağı dağılmış veya eksik olan mezarların toprağını düzenlerlerdi. Sağdan soldan kazıp getirdikleri toprağı mezarın üzerine serer ortasını tümeltir ölü sahiplerinden harçlık beklerdi.
Kuran okuyanlar :
Genellikle , başında bir takke elinde Kuran-ı Kerim olan veya ezberinde Yasin Suresi bulunan kişiler mezar yakınında bulunanlara uzaktan ;
-“Kuran okutaaan” diye seslenir, cenaze sahipleri mezarın etrafında toplaşmışken bu da sureyi okur birkaç kuruş harçlık alırdı.
Mezarlıkta hayrına yemek dağıtanlar
Toprak gününde mezarlığa ziyarete gidenler çoğunlukla evlerinde bir kazan dolma yapar yanına da ev ekmeği sular veya taze ekmekle tahin helvası dürümü dağıtırlardı.
Şerbetçiler :
Tuluklarını doldurur, içine buzunu atar, mezar aralarında dolanır “ tuluk doluu, tuluk doluu, heyr saaabi “ diye sebil ettirecek müşteri arar, bir heyr sahibi “dağıt şerbetsi heyrimize deyip, parasını alınca bağırmaya başlar, bir yandan da elindeki iki küçük bakır tası şıngırdatırdı.
“– Sebiiiilullaaaah, Hasbeten Lillaaahh Hasaaan Hösüyn efendimizin ruhu şaad olaaa, heyr saabinin heyri kabuulu makbuulll olaaa.
Diye şerbeti dağıtırdı.
Dilenciler :
Onlarda aralarda gezer “Mekanı cennet olsun, Allah rahmet eylesin , bir sadaka diye dilenirlerdi.
Bir de mezarlık girişinde dolma taşı, turşu küpü, güveç kaçı satanları da anarsak bu fasıll yeter sanırım.
Allah ölmüşlerimize rahmet eylesin inşallah.
