Erciyes Üniversitesi (ERÜ) ve Fermilab arasında “Nötrino Araştırmaları için Dedektör Teknolojilerinin ve Büyük Veri Analiz Yöntemlerinin Geliştirilmesi” iş birliği projesi “YÖK Üstün Başarı Ödülleri 2022” Kurumsal Ödüller Kategorisi çerçevesi Uluslararası İş birliği Ödülü’ne layık görüldü. Ödül, ERÜ Rektörü Prof. Dr. Fatih Altun ve Proje Yürütücüsü Dr. Öğr. Üyesi Emrah Tıraş’a Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Yükseköğretim Kurulu (YÖK) 2022-2023 Akademik Yıl Açılış Töreni’nde tevdi edildi.
YÖK 2022-2023 Akademik Yıl Açılış Töreni Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Bakanlar,YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, ERÜ Rektörü Prof. Dr. Fatih Altun’un yanı sıra, Üniversite Rektörleri, akademisyenler ve öğrencilerin katılımları ile gerçekleştirildi.
Düzenlenen törende, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar’ın konuşmalarının ardından Yükseköğretim Kurulu Üstün Başarı Ödülleri verildi. Yükseköğretim Kurulu Üstün Başarı Ödülleri çerçevesinde ERÜ ve Fermilab arasında “Nötrino Araştırmaları için Dedektör Teknolojilerinin ve Büyük Veri Analiz Yöntemlerinin Geliştirilmesi” projesi Uluslararası İş birliği Ödülü’ne ERÜ layık görüldü. Ödül, ERÜ Rektörü Prof. Dr. Fatih Altun ile Proje Yürütücüsü Fen Fakültesi Fizik Bölümü Nükleer Fizik Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Emrah Tıraş’a Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından tevdi edildi.
ERÜ Rektörü Prof. Dr. Fatih Altun, konuyla ilgili yaptığı açıklamada önemli bir ödüle layık görülmekten dolayı gururlu ve mutlu olduklarını belirterek, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar’a teşekkür etti.
Proje hakkında da bilgiler veren Rektör Altun, “Erciyes Üniversitesi, Amerika Birleşik Devletleri Enerji Bakanlığı kontrolünde olan ve dünyanın ikinci en büyük araştırma laboratuvarı olarak bilinen Fermi Ulusal Hızlandırıcı Laboratuvarı (Fermilab) ile 12 Kasım 2020 tarihinde işbirliği anlaşması gerçekleştirmiştir. Bu anlaşma çerçevesinde 2021 yılında, ERÜ Fen Fakültesi, Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Emrah Tıraş ve araştırma grubu: Erciyes Nötrino Araştırma Grubu (ENRG) Fermilab’daki ANNIE, NOvA ve DUNE uluslararası nötrino deneylerinin ülkemizden ilk aktif üyesi olmuş, (3 deneyin birlikte) ve nötrino araştırmaları için dedektör teknolojilerinin ve büyük veri analizi yöntemlerinin AR-GE çalışmalarını sürdürmektedirler” dedi.
“Fermilab da bu anlaşma çerçevesinde üniversitemizde kurulumu devam eden uluslararası nötrino deneylerinin kontrol odasını, parçacık dedektörleri Ar-Ge laboratuvarını ve büyük veri analiz kodlarının geliştirildiği yazılım laboratuvarını desteklemektedir” diyen Rektör Altun, şunları kaydetti:
“Yapılan anlaşma ile Fermilab özel yazılım ve simülasyon programlarını ve çevrimiçi eğitimleri üniversitemiz araştırmacılarına ücretsiz sağlamaktadır. Fermilab’ın sağladığı burs imkanlarından da üniversitemiz öğrencileri ve araştırmacılarımız rahat bir şekilde yararlanabilmektedirler. Bu anlaşmanın imzalandığı Kasım 2020 tarihinden günümüze kadar üniversitemiz ENRG araştırma grubundan 12 araştırmacımız (1 Öğretim Üyesi, 3 Post-doktora araştırmacı, 2 doktora öğrencisi, 1 yüksek lisans öğrencisi ve 5 lisans öğrencisi) Fermilab’daki uluslararası ANNIE, NOvA ve DUNE nötrino deneylerinde ve bu deneyler çerçevesindeki AR-GE çalışmalarında aktif bir şekilde rol almaktadırlar. Bu işbirliği sayesinde araştırmacılarımız hem bu deneyleri üniversitemizden kontrol edilebilmekte hem de bu deneylerden alınan verilerin temizlenmesi, analizi ve bilimsel sonuçların alandaki saygın dergilerde yayınlanmasına katkı sunmaktadırlar. Proje yürütücüsü Dr. Öğr. Üye. Emrah Tıraş bu deneylerden ANNIE nötrino deneyinin 2 koordinatöründen (Run Coordinator, diğer koordinatör Fermilab’dadır) birisi olup, deneyin bütün elektronik sistemlerinden ve 7/24 düzenli veri almasından sorumludur. İşbirliği imzalandıktan hemen sonra 2021 yılı içerisinde üniversitemiz araştırmacıları ile Fermilab’daki bilim insanları birlikte 7 adet makale çalışmasını başarılı bir şekilde tamamlamış ve alanın en saygın dergilerinde yayınlamışlardır. Bu çalışmalar hem nötrino dedektörleri için AR-GE çalışmalarını hem de yeni geliştirilen yöntemler ile büyük veri analizlerini içermektedir. Üniversitemizde, Fermilab’daki nötrino deneylerinin kontrol odası, dedektör Ar-Ge laboratuvarı ve büyük veri analizleri için yazılım laboratuvarı kurulmaktadır. Uzun vadede bu merkezler ile hem Fermilab’da aktif veri alan deneyler Türkiye’den daha etraflı kontrol edilebilecektir hem de Ar-Ge laboratuvarında geliştirilen prototip dedektör sistemleri Fermilab’da dünyanın en iyi test merkezlerinde test edilebilecektir. Bu işbirliği üniversitemiz ile Fermilab arasındaki hem mühendislik hem de temel bilimler alanında ortak yenilikçi projelerin, yayınların ve patentlerin geliştirilmesini hedeflemektedir ve ülkemizde nitelikli insan kaynağı yetişmesine katkı sağlayarak Türkiye’nin ileri teknoloji alanında ilerlemesine destek sağlaması beklenmektedir.”
