Enerji üretimi, içme suyu ve tarımsal sulamada Van için önem taşıyan Zernek, Koçköprü, Morgedik ve Sarımemet barajlarında su, son aylardaki sıcaklık ve aşırı buharlaşma nedeniyle çok büyük oranda düştü.
Kentte çiftlik balıkçılığının merkezlerinden olan ve bölgedeki tarımsal arazilerin sulanmasında da önem taşıyan Gürpınar ilçesindeki 105 milyon metreküp su kapasiteli Zernek Barajı'nda su miktarı 17 milyon 700 bin metreküpe, aktif doluluk oranı (kullanılabilir su miktarı) yüzde 0,15'e kadar düştü. Barajda su seviyesinin tahliye kapaklarının biraz üzerinde olduğu gözlendi.
Zernek Barajı'nda geçen yıl aynı dönemlerde doluluğun yüzde 30 olduğu belirtildi.
"15 Ekim'den itibaren barajlarda kapakları kapatacağız"
DSİ 17. Bölge Müdürü Ayhan Şahna, AA muhabirine, yaz aylarında yeterli yağış olmadığı için kent genelindeki barajlarda su sıkıntısının yaşandığını söyledi.
Aktif olarak kullanılan dört barajda ortalama doluluk oranının yüzde 10'un altına düştüğünü anlatan Şahna, "Muhtemelen su verdiğimiz şeker pancarı ve mısır tarlalarının bulunduğu bölgelerin haricindeki yerlerde 15 Ekim'den itibaren barajlarda kapakları kapatacağız. Gelecek yıla hazırlık yapacağız. Tek temennimiz gelecek yılın bol yağış alması. İlkbahar dönemlerinden boşa giden suları hızlı şekilde depolamamız ve depolama sayılarını artırmamız gerekiyor." dedi.
Suyun dikkatli kullanılması konusunda uyarılarda bulunan Şahna, şunları kaydetti:
"Şu anda seviyesi (aktif doluluk oranı) sıfır noktaya yaklaşmış olan Zernek Barajı'dır. Bu durum, barajda suyun bittiği anlamına gelmiyor ancak vatandaşa su verilmeyecek konuma geldik. Kalan su sadece balık yetiştiriciliğinde kullanılıyor. Buradaki su hiçbir zaman faydaya dönüşmeyecek. Bölgemiz küresel kuraklıktan ciddi şekilde etkileniyor. Bundan sonra su son derece kıymetli olacak. Bu nedenle suyu daha iyi kullanmamız ve israf etmememiz gerekiyor. Çiftçilerimizin daha az su isteyen bitkileri yetiştirmelerini bekliyoruz."
"Gelecek yıllarda bizi çok daha zorlu süreçler bekliyor"
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Doktor Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş da kuraklık nedeniyle üç yıldır barajlarda toplu balık ölümleriyle karşılaştıklarını söyledi.
Barajlardaki su seviyesinin ani düştüğünü ve bu durumun kafes balıkçılığı yapanları da etkilediğini dile getiren Akkuş, şöyle devam etti:
"Dünyanın her yerinde akarsular çok önemli ama söz konusu Van Gölü Havzası olunca bu önem 10 kat artıyor çünkü Van Gölü'ne dökülen akarsular gölden tatlı sulara göç eden inci kefallerinin üreme habitatını oluşturuyor. Son üç yıldır Zilan ve Deliçay'daki üreme göçü barajlardaki su sayesinde tamamlanıyor. Yaz aylarında akarsular kuruma noktasına geliyor. DSİ hemen olaya müdahale ederek barajdan su takviyesinde bulunuyor. İlerleyen yıllarda eğer barajlarda su olmazsa maalesef göç zamanı Deliçay ve Zilan Çayı'na girecek balıklar çok ciddi sorun yaşayacak ve toplu balık ölümlerini göreceğiz. Dolayısıyla gelecek yıllarda bizi çok daha zorlu süreçler bekliyor. Umut ediyoruz ki havza çok yağış alır ve barajlar tamamen dolar."
"Kayıklarımız, sandallarımız çamurun içinde kaldı"
Zernek Barajı'nda balıkçılık yapan Bülent Doğal da "Burada yaklaşık 20 yıldır balıkçılık yapıyorum. İlk kez barajdaki suyun bu kadar çekildiğini görüyoruz. Bu yaz yağış olmadı ve kurak geçti. Böyle devam ederse artık balık avlayamaz hale geleceğiz. Kayıklarımız, sandallarımız çamurun içinde kaldı. Her yer bataklık oldu, suya inemiyoruz. Baraj perişan halde, tek dileğimiz, umudumuz yağışların olması." ifadelerini kullandı.