Emeklilikte yaşa takılanlar" düzenlemesiyle emeklilik başvurusunda bulunan yaklaşık iki milyon kişinin işlemleri tamamlandı. Çoğuna emeklilik maaşı bağlanırken, iki yüz bin civarında kişinin başvurusu reddedildi. Halen maaş alan bir kısım içinse "emekliliğin iptali" ileriki günlerde gündeme gelebilir...
Bu anlamda iki temel soru var ortada: Emeklilik başvurusun iptal ve ret gerekçeleri ne olabilir? Peki bu durumda olanlar hukuki olarak ne yapmalı?
Öncelikle şunu belirtelim. EYT'li olsun veya olmasın tüm emeklilik talepleri kurumca incelenir. Çalışma durumu ve statüsüne göre bir karar verilir. Yani ortada EYT'lilere mahsus bir durum yok!
Başvuru sonrası uzun bir süre geçmiş olmasına rağmen SGK'dan bir yanıt gelmediyse, emeklilik maaşı bağlandı ancak bir süre sonra yatmamaya başladıysa ve nihayet talebinizin reddedildiği, emekliliğinizin iptal edildiği size tebliğ edildiyse sorunun ne olduğunu öğrenmeniz gerekir!
EYT'lilerin incelenmesi sonucu ortaya çıkan şu sorunlar var:
(1) Mesela bir kimse kendi iş yerinin ortağı olmuş ve fakat BAĞ-KUR primlerini ödememişse veya kendi iş yerinde çalışıyor görünüyorsa, yanlışlıkla doğum, askerlik borçlanması yapsa bile bu emeklilik işlemi hatalı bulunabilir. İşe başlama tarihinde on sekiz yaş altı olanlar, ebeveynlerinin yanında sigortalı olanların durumu da benzer mahiyetli...
(2) Başkasının primleri sehven size, sizin primleriniz başka bir işçiye yazılmış olabilir. 1999'daki verilerin doğru kaydedilmemesi olası bir risk. İşe başlama tarihinizin de hatalı değerlendirilmiş olması da muhtemel...
(3) Birden fazla iş yerinde çalışanların durumu riskli. Zira bu gibi durumlarda fazla görünen sigortalılığın, mevzuattaki hesabı farklı. Şayet böyle bir durum varsa ve emekli olduysanız, ileride bile emekliliğinizin iptali gündeme gelebilir, dikkat etmeniz gerekiyor.
(4) Sahte sigortalılık durumunu SGK fark ederse üzerinden yıllar geçse bile kişinin emekliliği iptal olur. Ödediği emekli aylıklarını ve sağlık harcamalarının parasını sigortalıdan talep eder. Yine aynı durum askerde iken çalışan veya yurt dışındayken burada prim yatıranlar için de gündeme gelebilir.
(5) EYT'de geriye dönük bir emeklilik tespiti söz konusu olduğu için emekliliğin tespitine yarayan dönemdeki çalışma statüsünün (SSK veya BAĞ-KUR) müracaatınızın türüyle uyuşmaması halinde başvurunun reddine sebep olması olası.
SGK emeklilik talebinizi reddetmiş veya emekliliğinizi iptal etmiş olmasına rağmen yukardaki sorunların sizde olmadığını düşünüyorsanız, yapmanız gerekenleri şöyle özetleyebiliriz:
* Kurumla irtibat kurmak ve ret veya iptalin gerekçesini doğru ve net anlamak gerekiyor.
* Durumu net anladıktan sonra eldeki bilgi ve belge ile iptal veya ret işlemine itiraz edilmeli... İtiraz dilekçesinin yalın ve net olmasına dikkat edilmeli. Evrakların orijinallerini kuruma verecekseniz ve bunlar tek suret evrak ise mutlaka noterden tasdik ettirin zira ilerde lazım olunca bulamayabilirsiniz.
* Ve son olarak ret veya iptal işlemine karşı yaptığınız itiraza altmış gün içinde cevap verilmez ise dava açma hakkına sahip olursunuz. İtiraz dava açmak için bir ön şarttır. Dava dilekçesinde de talebin net olmasına dikkat edilmelidir.
Bu konu yeni. Hukuki anlamda yeni içtihatlara gebe. Bu sebeple hak arama süreçlerine başvurmanın faydalı olduğunu düşünüyorum...