Karabük Üniversitesinde yürütülen TÜBİTAK destekli projeyle, zeytin yaprağında bulunan güçlü antioksidan "hidroksitirozol"ün diyabete bağlı böbrek hasarını önleyici etkileri dünyada ilk kez test edilecek.
Türkiye’de ve dünyada hızla artan diyabet vakaları, oluşturduğu kalıcı komplikasyonlarla halk sağlığını tehdit ediyor. Bu komplikasyonlardan biri olan diyabetik nefropati (böbrek hasarı), yaşam kalitesini düşürürken ilerleyen evrede hastaları diyalize mahkûm edebiliyor.
Karabük Üniversitesi öğretim üyelerinin yürüttüğü ve TÜBİTAK 1002 Hızlı Destek Programı tarafından desteklenen "Pinealektomili Ratlarda STZ ile İndüklenen Diabetik Nefropati Üzerine Hidroksitirozolün Terapötik Rolü: Oksidatif Stres, İnflamasyon ve SIRT-1 Üzerine Etkisi" başlıklı proje, zeytin yaprağında bulunan hidroksitirozol bileşiğinin bu hasara karşı koruyucu etkilerini ortaya koymayı hedefliyor.
Projenin yürütücülüğünü Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulundan Dr. Öğr. Üyesi Derya Çınar, araştırmacılığını ise Tıp Fakültesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Eyüp Altınöz, Dr. Öğr. Üyesi Feyza Başak ve Dr. Öğr. Üyesi Tansu Kuşat üstleniyor. Literatürde daha önce benzeri yapılmamış bu çalışma, diyabet kaynaklı böbrek hasarına karşı yeni bir koruyucu maddenin varlığını test edecek.
Projenin yürütücüsü Dr. Öğr. Üyesi Derya Çınar söz konusu araştırmanın literatürde önemli bir ilk olduğunu dile getirerek şunları söyledi:
"Halk arasında şeker hastalığı olarak da bilinen diyabet hastalarında böbrek hasarı üzerine bir çalışma planladık. Burada ‘hidroksitirozol’ün etkilerini araştıracağız. Amacımız tedaviye yardımcı yeni bir koruyucu madde bulmak. Sıçanları deneysel olarak diyabetik hale getirip böbrek dokularında bu maddenin iyi gelip gelmediği üzerine araştırma yapacağız. Araştırmamız kendi alanında tek." "Zeytin yaprağındaki hidroksitirozol, diyabetik böbrek hasarına karşı umut olabilir"
Projede görev alan Prof. Dr. Eyüp Altınöz, diyabetin dünya genelinde en hızlı yayılan kronik hastalıklardan biri olduğuna dikkat çekerek şu değerlendirmede bulundu:
"Diyabet özellikle ilerleyen yaşlarda ortaya çıkıyor. Bu dönemde, vücudun önemli koruyucu hormonlarından melatonin salgılayan pineal bez küçülüyor ve koruyucu etki azalıyor. Deney hayvanlarında pineal bezi çıkararak başlayacak, ardından diyabet modeli oluşturacağız. İlk kez zeytin yaprağındaki hidroksitirozolü bu kapsamda deneyeceğiz. Böbrekler üzerinde koruyucu etkisi olup olmadığını ortaya koymayı hedefliyoruz."
Altınöz, bu etkinin kanıtlanması halinde hidroksitirozolün melatonin ve diğer antioksidanlar gibi eczane raflarında yer alabileceğini, ayrıca Türkiye’nin zeytin üretim potansiyeli sayesinde ekonomik katkı sağlayabileceğini ifade etti. "Alternatif değil, destekleyici tedavi"
Prof. Dr. Altınöz, çalışmanın mevcut tedavilerin yerine geçmeyeceğini, destekleyici bir alternatif yöntem olarak değerlendirileceğini vurguladı:
"Diyabet hastalarına biliyorsunuz zaten hastanelerde belirli bir tedavi protokolü uygulanıyor. Biz burada alternatif tıp dediğimiz tedavi olarak bunu önereceğiz. Yoksa ‘diğer ilaçları bırakın, sadece bunu kullanın’ şeklinde değil. Buradaki böbrek hasarının ilerlemesini özellikle durdurma ihtimalini biz alternatif tedavi olarak insanlara duyurmuş olacağız."
Biyokimyasal analizler Karabük Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya Araştırma Laboratuvarı’nda, histopatolojik analizler ise Histoloji Araştırma Laboratuvarı’nda yapılacak. Proje sonuçlarının uluslararası akademik dergilerde yayımlanarak bilim dünyasına katkı sağlaması ve uzun vadede yeni alternatif tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine öncülük etmesi bekleniyor.