Demans, yalnızca hafıza kaybı değil, düşünme, karar verme, iletişim ve günlük yaşam becerilerini etkileyen ilerleyici bir beyin hastalığı. Doğru yaşam tarzı ve erken farkındalık demans riskini ciddi ölçüde azaltabiliyor.
Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Çabalar, demansın, alzheimer, vasküler demans, Lewy cisimcikli demans gibi birçok alt tipi olan, beynin zaman içinde yıpranmasıyla ortaya çıkan bir bilişsel bozukluklar grubu olduğunu söyledi.
Çabalar, demansın, erken fark edilirse hastalığın ilerleyişini yavaşlatacağı erken belirtilerini şu şekilde sıraladı:
"Günlük hafıza kayıpları; Anahtarları, cüzdanı sürekli kaybetme, aynı soruyu tekrar tekrar sorma, yakın tarihli olayları hatırlayamama.
Zihinsel karışıklık; tarih, yer ve zaman karıştırma ayrıca rutin işleri organize edememe
Dil ve iletişim sorunları; kelime bulmakta zorlanma, cümle kurarken takılma.
Problem çözmede zorlanma; fatura ödeme, alışveriş listesi hazırlama gibi görevlerde güçlük çekme.
Kişilik ve davranış değişiklikleri; ani sinirlilik, sosyal geri çekilme, karar verme güçlüğü".
Çabalar, demanstan korunmak için beyin sağlığını destekleyen beslenme tavsiyesinde bulunarak, "Akdeniz tipi beslenme önerilir. Zeytinyağı, balık (omega-3 açısından zengin), yeşil yapraklı sebzeler, kuruyemiş (ceviz, badem), meyve - özellikle yaban mersini gibi antioksidan kaynaklı ve tam tahıllar. Aşırı şeker tüketimi, paketli gıdalar, kızartmalar, aşırı tuz, trans yağlardan kaçınmak gerekir" dedi.
Çabalar, yaşam tarzında değişikliklerin de altını çizerek, "Düzenli fiziksel aktivite; haftada 150 dakika yürüyüş bile demans riskini yüzde 35’e kadar azaltabiliyor. Sosyal aktivite; arkadaşlarla iletişim, sohbet, grup etkinlikleri - zihni en güçlü koruyan alışkanlıklardan biri. Zihinsel egzersiz; bulmaca çözmek, yeni bir dil öğrenmek, kitap okumak, müzik aleti çalmak beyin bağlantılarını güçlendiriyor. Uyku düzeni; gecede 7-8 saat kaliteli uyku, beyin toksinlerinin temizlenmesi için kritik önemdedir. Tansiyon, şeker ve kolesterol kontrolü; bu üçlü kontrol edilmezse demans riski büyük ölçüde artıyor" dedi.
Çabalar, demansın tamamen durdurulamayacağını, ancak erken tanı, yaşam tarzı düzenlemeleri, düzenli nörolojik takip, uygun tedavi ile ilerlemenin yavaşlatılabileceğini belirterek, "Hafıza tamamen geri dönmez, fakat doğru yaklaşımlar ile düşüş hızı yavaşlatılabilir, günlük yaşam kalitesi belirgin artırılabilir, bazı bilişsel fonksiyonlar güçlendirilebilir. İlaç tedavisi ile belirtiler hafifler, ilerleme yavaşlatılır.
Yaşam tarzı terapileri ile bilişsel rehabilitasyon, hafıza egzersizleri, hobi terapileri, beslenme takviyeleri (doktor önerisiyle) Omega-3, B12, Folat, D vitamini, günlük yaşam destekleri ise güvenli ev düzenlemeleri, hafıza hatırlatıcılar, yakın çevrenin eğitimi önemlidir. Demans önlenebilir ve yönetilebilir bir süreçtir. Sağlıklı yaşam alışkanlıkları, düzenli kontroller ve erken tanı ile hastaların yaşam kalitesi yıllarca korunabilir" diye konuştu.