Mersin Deniz Ticaret Odası’nda (MDTO) düzenlenen toplantıda, ’Türk Limanlarının Akıllı, Sürdürülebilir ve Güvenli Liman Olma Düzeylerinin Belirlenmesi’ konusu ele alındı.
MDTO Temmuz Ayı Olağan Meclis Toplantısı, Meclis Başkanı Jozef Atat başkanlığında gerçekleştirildi. Toplantının konukları Mersin Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. İsmail Yağcı ve Dr. Lina Öztürk Özgül oldu. İkili, ’Türk Limanlarının Akıllı, Sürdürülebilir ve Güvenli Liman Olma Düzeylerinin Belirlenmesi’ başlıklı projeleri hakkında meclis üyelerine bilgi verdi.
Sunumda, Avrupa Yeşil Mutabakatı, Fit for 55 ve IMO 2030 gibi uluslararası stratejilerle uyumlu bir izleme-değerlendirme sistemi sunmayı amaçlayan ’Akıllı Liman Endeksi’ (Smart Port Index - SPI) tanıtıldı. Endeks, limanların dijital dönüşüm ve sürdürülebilirlik düzeylerini; akıllı operasyonlar, çevre ve enerji yönetimi ile güvenlik sistemleri başlıkları altında değerlendiriyor.
Dr. Lina Öztürk Özgül, sunumunda günümüz limanlarının çok daha hızlı, verimli ve dijital çalışmasının beklendiğine dikkat çekerek, gelişen teknolojiye ayak uyduramayan limanların önümüzdeki 20 yılda varlıklarını sürdüremeyeceklerine dair literatür bulgularını paylaştı. Özgül, literatürde sıkça geçen ’akıllı liman’ kavramına rağmen limanların bu konudaki seviyelerini ölçen kapsamlı bir endeksin eksik olduğunu, bu projeyle bu boşluğu doldurduklarını belirtti.
Projenin Türkiye’de uygulanması halinde, dijitalleşme, sürdürülebilirlik ve güvenlik alanlarında sağlanan ilerlemelerin somut verilerle izlenebileceğini ifade eden Dr. Özgül, böylece limanlar için yıllık performans karneleri hazırlanabileceğini vurguladı. Bu durumun stratejik planlamalarda, yatırım önceliklerinin belirlenmesinde ve fon başvurularında yol gösterici olacağını dile getirdi.
Ayrıca projenin, kamu ve AB fonlarına erişimi kolaylaştıracağına, krizlere karşı dayanıklılığı artıracağına ve limanlar arası kıyaslamayı teşvik edeceğine dikkat çekti.
Projenin temelini, Dr. Özgül’ün doktora çalışması kapsamında İtalya’daki 15 büyük limanda gerçekleştirdiği araştırma oluşturuyor. Araştırmada limanlar; teknolojik altyapılarından enerji verimliliğine, atık yönetiminden siber güvenliğe kadar toplam 29 göstergeye göre analiz edildi. Bulgular; liman büyüklüğünün yanı sıra bölgesel farklılıkların da performans üzerinde etkili olduğunu ortaya koydu.
Toplantının sonunda MDTO Meclis üyeleri, projenin Türkiye genelinde uygulanabilirliği konusunda görüş ve önerilerini paylaştı. Meclis Başkanı Jozef Atat ise limanların artık yalnızca yük elleçleme merkezleri değil; veriyle yönetilen, dijital çözümlerle entegre, çevreye duyarlı ve güvenli yapılar olması gerektiğini vurgulayarak, çalışmaları için Prof. Dr. Yağcı ve Dr. Özgül’e teşekkür etti.