Geleneksel medya ile dijital medya arasındaki farka bağlı olarak, medyada kullanılan görsellerin önem derecesinin değişkenlik gösterdiğini belirten Öğr. Gör. Tamer Ataç, özellikle ticari amaçla paylaşım yapılabilen dijital medya platformlarında fotoğraf ve fotoğrafçılığın önemine vurgu yaparak, fotoğrafın çarpıcılığının ve inandırıcılığının dijital medyada kendini çok daha hakim bir şekilde gösterdiğini söyledi.
Geleneksel ve dijital medyada fotoğraf olgusunun farkı
Fotoğraf kullanımının ve kamuoyundaki algısının geleneksel ve dijital medyadaki farklarından bahseden Ataç, konunun ayrıntılarından söz ederek konuşmasına şu şekilde devam etti, "Dijital medyada gündem, geleneksel medyaya göre çok daha hızlı değişim göstermekte. Öyle ki, dijital medyada gündemin yerini artık gündeme göre çok daha hızlı değişim gösteren trendler almış durumda. Bu durumun kullanıcıları hızla mevcut trende uyum sağlamaya zorladığını görüyoruz. Dijital medya, enformasyona erişim konusunda geleneksel medyaya göre çok daha hızlı erişim olanağı sağlamakta. Hal böyle olunca, insanların bu sür'atten de faydalanarak gelişmeleri hızla öğrenmek ve hemen bir sonraki habere geçmek istediğini görüyoruz. Bu gayet anlaşılabilir bir olgu. Öyle ki, geleneksel medyada bir haberi okumak ve anlayabilmek için en başta o makaleyi okumak gerekirken, bunun da karşılığı olarak ciddi bir zaman ayırmak zorundayken, dijital medyada kullanıcılar çoğu zaman bir fotoğraf ve fotoğraf altı yazısı ile verilmek istenen mesajı hızla edinebilmekte. Böylelikle zamandan da tasarruf etmekte. Bunun yanı sıra burada dijitalleşen medya ile izleyicinin değişen niteliğine de değinmek gerekir. Geleneksel medyada insanlar sadece kendilerine verilen enformasyonu tüketmek zorunda kalırken, dijital medya ile izleyiciler günümüzde artık sadece tüketen değil aynı zamanda üreten birer kullanıcıya dönüşmüş durumda. Böylelikle dijital medya ile izleyici, artık hem tüketici hem de bir üretici olmuş, yani bir 'üretüketici'ye dönüşmüştür.”
Dijital medyada e-ticaret yaparken fotoğrafın kalitesi önemlidir
Ataç, özellikle e-ticaret yapılan dijital medya platformlarında fotoğraf kalitesinin önemli bir unsur olduğunu söyleyerek, "E-ticaret bağlamında dijital medya platformlarından Instagram'a belki de ayrı bir parantez açmak gerekir. Instagram'da bireysel kullanıcıların yanı sıra pek çok ticari kullanıcının da var olduğunu görüyoruz. Bu kullanıcıların, profillerini bir profilden çok vitrin gibi kullandıklarını ve böylelikle kendi dijital pazarlarını oluşturduklarını söyleyebiliriz. Bu bağlamda Instagram'ın ticari potansiyelinin hayli yüksek olduğu da bir gerçek. Hiç şüphesiz ki Instagram bu potansiyelini, fotoğraf ve video eksenli bir paylaşım alanı olmasına ve görsel iletişim yetisinin gücüne borçlu. E-ticaret yaparken insanların belki de aklını en çok karıştıran unsurlardan birisi de ürün fotoğraflarıdır. Bu nedenle, paylaşımlarımızda ki inandırıcılığı pekiştirmek adına fotoğraflara büyük bir rol düşüyor. Fotoğrafın inandırıcılığı; hatta fotoğrafın ne tür bir ortamda çekildiği, amatör ya da profesyonel bir çekim olup olmadığı gibi unsurlar fotoğraftaki gerçekçiliği pekiştirmek anlamında oldukça etkilidir. Örnek vermek gerekirse dijital medyada sergilenen ve düşük çözünürlüklü fotoğraflara sahip bir ticari ürün, gerçekçilikten uzak ve belki de sahte olma tehlikesi nedeniyle ürünü satın almak isteyen kişiler tarafından olumsuz bir etkiyle karşılanır. Tersi şekilde görüntü kalitesi yüksek fotoğraflara sahip bir ürün ise ürünün gerçekçiliğine olan inancı arttıracağı gibi aynı zamanda güven vericidir. Böylelikle bu durum, kişinin satın alma davranışına pozitif anlamda bir katkıda bulunacaktır. Buradan hareketle fotoğrafın, tıpkı geleneksel ticarette olduğu gibi e-ticaret alanında da hala önemini koruduğu söylenebilir” dedi.
"Görsel kompozisyon, satın alma motivasyonunu etkiler"
E-ticaret mecralarında kullanılan fotoğrafların, müşterilerin satın alma motivasyonundaki önemine değinen Ataç, ürünün görsel kompozisyonda yer aldığı konumunun dikkatli seçilmesi gerektiğini belirterek sözlerine şöyle devam etti, "Fotoğrafta görsel kompozisyon, kadraj, vurgulanmak istenen nesnenin konumu, renk ve ışık dengesi, görsel ahenk gibi unsurlar ile oluşturulan metnin bütününü ifade eder. Ticari anlamdaki bir görsel kompozisyon oluşturulurken en sık görülen hatalardan bir tanesi yanlış kadraj seçimidir. Merkeze çekmek istediğiniz, yani asıl göstermek istediğiniz ürünün, kimi zaman aslında fotoğrafa ilk bakıldığında görülen yerde olmayışı gibi hatalar görsel iletişimin etkisini zayıflatır. Bu durum, özellikle de pazarlama kaygısı ile çekilen fotoğraflarda yapılmaması gereken hatalardan biridir. Görsel kompozisyonda başarıyı belirlerken en temel referansımız; fotoğrafçının fotoğrafı çekerken neyi, nasıl çekmek istediği ve zihninde planladığını ne oranda başarabildiğidir. Ticari kaygılar ile çekilen fotoğrafta başarı; verilmek istenen mesaj ve fotoğraf arasındaki ilişki, kadraj, ürünün konumu, dengeli renk ve ışık kullanımı, görsel ahenk, keskinlik gibi pek çok faktörün ne kadar başarılı bir şekilde ortaya konulduğu ile doğrudan ilişkilidir. Bunlar iyi olmadığı veya belli bir düzeyin altında olması durumunda, ne yazık ki kişilerin fotoğrafa olan inancı azalacak ve dolayısıyla da satın alma davranışları da bir o kadar zayıflayacaktır" diye konuştu.
E-ticarette kullanılan fotoğraflar filtrelenmeli mi
E-ticarette kullanılan fotoğrafların filtrelenmesi ya da rötuş uygulanmasının fayda sağlayıp sağlamayacağı konusuna da açıklık getiren Ataç, "Kimi zaman dijital medyada görmüş olduğumuz fotoğraflar, çekilen fotoğrafın ham hali yani ilk hali olmayabilir. Bu fotoğraflar üzerinde çeşitli işlemler veya filtreler uygulanmış olabilir. Böylelikle görüntülenen nesne görsel anlamda daha dikkat çekici kılınmaya çalışılır. Fakat bu işlemler yapılırken dikkat edilmesi gereken bir noktaya da işaret etmek gerekir. E-ticaret alanında fotoğraf çekerken dikkat edilmesi gereken en temel husus, yapılan işlem veya uygulanan filtreler ile fotoğrafın gerçekliğini kaybetmemesidir. Aksi halde fotoğraf gerçekçilikten uzaklaşacak ve inandırıcılığını yitirmeye başlayacaktır. Gerçekçilikten uzaklaşmayarak yapılan çekim sonrası uygulamalar, hem etik anlamda hem de ticari anlamda daha kabul edilebilir fotoğraflardır" dedi.
Ali İhsan Çiftçi - Aykut Yeniçağ