Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından İstanbul’da düzenlenen Kültür Yolu Festivali etkinlikleri kapsamında Taksim Kitabevi’nde program gerçekleştirildi. Programa, Türkiye Yazarlar Birliği (TYB) İstanbul Şube Başkanı Yazar Mahmut Bıyıklı konuk oldu.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından İstanbul’da düzenlenen Kültür Yolu Festivali etkinlikleri kapsamında Taksim Kitabevi’nde gerçekleşen programa, TYB İstanbul Şube Başkanı Yazar Mahmut Bıyıklı konuk oldu. "Şehirli Bir Entelektüel: Fethi Gemuhluoğlu" başlıklı konuşmasında Bıyıklı, Gemuhluoğlu’nun Türkiye’nin son yüzyılındaki öncü şahsiyetler arasında özgün bir yere sahip olduğunu belirterek şunları söyledi:
"Bu dünyadan göçeli onlarca yıl olmasına rağmen, onu tanıyan herkesin üzerinde hâlâ hayattaymışçasına etkisi olan bir isim Fethi Gemuhluoğlu. Hatta onunla yeni tanışanları bile hayattaymışçasına etkileyen bir insan. Türkiye’ye kazandırdığı sayısız akademisyen, edebiyatçı, ilim ve bilim insanıyla siyasetçinin üzerinde öyle derin izler bırakmış ki adı anıldığında insanların ona duyduğu derin saygıyı ve sevgiyi hemen hissediyorsunuz."
Gemuhluoğlu’nun hikâyesinin 1923 yılına, İstanbul’un Göztepe semtine uzandığını hatırlatan Bıyıklı, doğduğu evin Göztepe İstasyonu’na açılan cadde üzerinde, Tütüncü Mehmet Efendi Caddesi’ne bakan tek katlı mütevazı bir bina olduğunu söyledi. Çocukluğunu eski İstanbul efendilerinin arasında geçirdi. Türkçesindeki sadelik ve inceliğin kaynağı da bu çevre oldu. Bugünlerin tanığı Muharrem Ergin’in yıllar sonra yaptığı şu değerlendirmeyi aktardı:
"Göztepe’deki ev Fethi’yi Fethi yapan unsurlardan biridir. Bu küçük ev, bir cadde kenarındadır. Öyle ki duvarı doğrudan doğruya yola bitişiktir. Arada en küçük bir mesafe yoktur. Duvarın bir tarafında kalabalık ve gürültü, öte tarafında inanılmaz bir sükûn vardı. Bu, adeta Fethi’nin hayatının aynasıdır. Ev ile bahçe iç içeydi. Bu duvarın ve bahçenin içinde tarihi Türk ailesinin faziletlerini bütün unsurlarıyla taşıyan bir ana ve baba vardı. Gerçekten Fethi gibi bir evlat doğuracak bir anneydi Fethi’nin annesi. Babası ise Türk insanının en güzel örneklerinden birisiydi."
Haydarpaşa Lisesi’ni bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde okuyan ancak mezun olmayan Gemuhluoğlu’nun, Gelibolu’da adliye subayı olarak askerlik yaptıktan sonra İstanbul’da öğretmenlik ve Spor-Sergi Sarayı Müdürlüğü gibi görevlerde bulunduğunu anlatan Mahmut Bıyıklı, tasavvuftan siyasete, iktisattan Türk dünyasına kadar pek çok sahada derin bilgi sahibi olduğunu İslam’ın estetik boyutunu sık sık vurguladığını belirtti.
Gemuhluoğlu’nun hayatını insan yetiştirmeye adadığına dikkat çeken Bıyıklı, burslar ve sohbetlerle etrafına topladığı gençleri geleceğe hazırladığını söyledi. "Rahmetli Fethi Gemuhluoğlu’nun Türk Petrol Vakfı’nı kurmaktaki en önemli amaçlarından biri, İstanbul’a üniversiteyi okumaya gelen Anadolu irfanıyla yetişmiş gençlere maddi ve manevi destek sağlayarak, İstanbul burjuvazisine alternatif bir elit sınıf oluşturmayı amaçladığını vurguladı. Gemuhluoğlu’nun gençleri yalnızca maddi açıdan desteklemekle kalmadığını, bilgi, zekâ, cesaret ve sanat kabiliyeti taşıyanları da yetenekleri doğrultusunda yönlendirdiğini aktaran Bıyıklı, bu yönlendirmelerin yalnızca akademik hayatta değil, Türk düşünce, sanat ve kültür hayatının gelişmesinde de önemli rol oynadığını sözlerine ekledi.
"Sen bakan olacaksın, sen dekan olacaksın, sen roman yazacaksın" diyerek gençlere yol gösterdiğini kaydeden Mahmut Bıyıklı, onun gençlere "Cebinizde kalan son lirayla simit alıp karnınızı doyurmayın, gidin onunla bir tiyatro yahut film seyredin" tavsiyesinde bulunduğunu ifade etti.
Fethi Gemuhluoğlu’nun 23 Kasım 1975’te İstanbul Aydınlar Ocağı’nda yaptığı ve sonradan kitaplaşan ’Dostluk’ konuşmasının efsaneleştiğini dile getiren Bıyıklı, bu konuşmanın milyonlarca insana ulaştığını söyledi. Gemuhluoğlu’nun 5 Ekim 1977’de 55 yaşında vefat ettiğini, Sahra-yı Cedid Mezarlığı’nda annesinin kabrine defnedildiğini belirten Bıyıklı, onun bugünün Türkiye’sinin kültürel ve toplumsal hayatında derin izler bıraktığını vurguladı.
Taksim Kitabevi’nde gerçekleşen ve yoğun ilgi gören söyleşi programı Yazar Mahmut Bıyıklı’nın TDV Yayınlarından çıkan Dostluk Rehberi isimli eserini okuyucularına imzalamasıyla sona erdi.