Medicana Sağlık Grubu Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Doç. Dr. İrem Alyazıcı Küçükyıldız, “Endometriozisli kadınların yaklaşık yüzde 30-50’sinde gebe kalamama problemleri ile karşılaşılabilir” dedi.
Uzmanlar, toplumda ‘çikolata kisti’ olarak bilinen ve üreme çağındaki kadınların yaklaşık yüzde 10’unu etkileyen endometriozisin iyi huylu bir hastalık olduğuna dikkati çekiyor. Ayrıca uzmanlar, endometriozisin kadınlarda oluşturduğu şikayetlerin hafif düzeyde olabileceği gibi, kişinin günlük hayatını tamamen etkileyen ve hayat kalitesini bozan şiddetli düzeylere de ulaşabileceğini de ifade ediyor. Endometriozisin rahmin iç duvarında bulunan hücrelerin rahim dışında bulunması durumu olduğunu belirten Medicana International Ankara Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Doç. Dr. İrem Alyazıcı Küçükyıldız, endometriozisin tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi
Şiddetli ağrılara neden olabilir
Endometriozisin üreme çağındaki kadınların yaklaşık yüzde 10’nunu etkileyen östrojen bağımlı, inflamatuar ve iyi huylu bir hastalık olduğunu aktaran Doç. Dr. İrem Alyazıcı Küçükyıldız, “Menarş öncesi ve menopoz sonrası dönemde hormon bağımlı hastalık olduğu için endometriozis sıklıkla şikâyet oluşturmayan ve tespit edilmeyen bir rahatsızlıktır. Ektopik endometrial dokunun bulunduğu yere göre şikayetler farklılaşabilmektedir. Sıklıkla ağrılı adet, siklik veya siklik olmayan pelvik-karın ağrısı, bağırsak tutulumuna bağlı olarak kabızlık, ishal ya da ağrılı büyük tuvalet yapmak gibi şikayetler, cinsel ilişki sırasında ağrı ve kısırlığa sebep olabilmektedir. Şikayetler hafif düzeyde olabildiği gibi, kişinin günlük hayatını tamamen etkileyen, hayat kalitesini bozan şiddetli düzeylerde de ortaya çıkabilir” dedi.
“Endometriozisli kadınların yüzde 30-50’sinde gebe kalamama sorunu görülebilir”
Endometriozis hastalığının teşhis ve tedavisi için en yaygın cerrahi yöntemin laparoskopi olduğunu belirten Küçükyıldız, “Ancak iyi bir anamnez ve pelvik muayene de ayırıcı tanı için gereklidir. Endometriozisli kadınların yaklaşık yüzde 30-50’sinde gebe kalamama problemleri ile karşılaşılabilir. Endometriozis,oluşturduğu yapışıklıklar ile pelvik anatominin bozulmasına, böylelikle mekanik olarak döllenmenin engellenmesine, endometriozis varlığının yumurta (oosit) kalitesi üzerinde olabilecek olumsuz etkilere sebep olabileceği bilgileri mevcuttur” diye konuştu.
Tedavi yöntemi şikayet düzeyine göre belirlenir
Endometriozis hastalarında tedavi yaklaşımlarının genelde hastalarda görülen şikayetlerin düzeylerine göre belirlendiğinin altını çizen Küçükyıldız, şu ifadeleri kullandı:
“Eğer kişide öncelikli problem ağrı ise medikal tedaviler (ilaç tedavileri) ilk basamak tedaviyi oluşturur. Çok şiddetli olmayan ağrı şikayetlerinde öncelikle NSAİİ ilaçlar ile tedaviye başlanabilir. Östrojen bağımlı bir hastalık olduğu düşünülen endometrioziste, östrojen hormonunu azaltmaya yönelik ya da progesteron hormonunu artırmaya yönelik yaklaşımlar şu an güncel tıpta en sık kullanılan medikal tedavi yöntemleridir. Kombine oral kontraseptifler kadın doğumun birçok alanında kullanıldığı gibi endometriozis hastalarında da tercih edilen ilaç grupları içerisinde yer alır.“
Medikal tedavi yöntemleri kullanılabilir
Diğer taraftan vücutta progesteron hormonun etkisini taklit eden ilaçların ise sıklıkla kullanılan diğer medikal tedavi yöntemleri olduğunu kaydeden Doç. Dr. Küçükyıldız, Levonorgestrel salgılayan rahim içi araç kullanımının da yine endometriozis tedavisinde yer verilebilen yaklaşımlardan biri olduğunu vurguladı.
Yan etkilerinden dolayı ilk basamak tedavide çok sık tercih edilmeyen ancak diğer medikal yöntemlere de dirençli olan hastalarda hipofiz görevini baskılamak için GnRH aganistleri tedavileri de bulunduğunu aktaran Doç. Dr. Küçükyıldız, bu tedavi yönteminin uzun kullanımında kemik mineral yoğunluğunun olumsuz etkilenmesi, perimenopoz-menopoz döneminde görülebilen sıcak basması, terleme, çarpıntı gibi durumların en önemli yan etkileri olduğunu anlattı.
Çocuk isteği tedavi yönteminde belirleyici
Hastanın çocuk doğurmak yönünde isteği olduğu durumlarda, endometriozis için kullanılan medikal yöntemlerin bu grup hastalar için uygun olmadığını söyleyen Doç. Dr. Küçükyıldız, “Çünkü bu yöntemler hormonal değişiklikler yaparak, yumurtlamayı engellemektedir. Bu grup hastada yakın takip izlem, yardımcı üreme teknikleri ya da cerrahi uygun olan yaklaşımlar olacaktır. Yakın takip izlem genelde yoğun ağrı şikâyeti olmayan hastalarda ve gebeliğe engel olabilecek diğer sebeplerin olmadığı genç hastalarda kısa bir süre uygulanabilir” ifadesini kullandı.
Çikolata kistleri yumurtalık kanseri gelişme riskini artırabilir
“Doğurganlık istemi dışında, medikal tedavi ile sonuç alınamayan hastalarda da cerrahi tedavilere geçmek durumunda kalınabilmektedir” diye konuşan Doç. Dr. İrem Alyazıcı Küçükyıldız, cerrahi tedavi seçeneği ile ilgili şu bilgileri verdi:
“Cerrahi tedavi seçiminde bir diğer kriter de endometriomaların büyük boyutlarda olmasıdır. Çikolata kistleri yumurtalık kanseri gelişme riskini bir miktar artırmaktadır. Bu nedenle takiplerde hızla büyüme eğiliminde olan, tümör markır takibi (CA125) yüksek ve giderek yükselme eğiliminde olan kişilerde kanser ihtimalini ekarte etmek için cerrahi planlanabilir. Cerrahi tedavilerde amaç tüm endometriozis dokularının mümkünse çıkarılması, pelvik anatominin normal hale getirilmesi veya iyileştirilmesidir. Ancak ameliyat planlaması dikkatli yapılmalı, hastaya muhtemel fayda ve zararlar iyi planlanmalıdır. Kistin tekrarlama ihtimalini azaltmak için kist duvarını çıkarmak önemlidir. Ancak bu girişimlerde yumurtalık rezervinin etkilenebilme ihtimali de unutulmamalıdır. Çocuk istemi olan ve cerrahi ile yumurtalık rezervinin etkilenebileceği durumların varlığında öncelikle yardımcı üreme tekniklerine yönelim düşünülmelidir.”