İnmede dakikalar hayat kurtarırken, erken müdahale büyük önem taşıyor.
Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Çabalar, inmenin erken tanısı ve tedavisinin hayat kurtardığını belirterek, "İnme (felç), beyne giden kan akışının ani bir şekilde kesilmesi ya da beyin damarlarında kanama meydana gelmesi sonucu ortaya çıkan, acil müdahale gerektiren nörolojik bir durumdur. Beyin hücreleri oksijen ve besin alamadığında dakikalar içinde hasar görmeye başlar" dedi.
İnmenin iki ana türde görüldüğünün altını çizen Çabalar, "İskemik inme, beyin damarının tıkanması sonucu oluşur. İnme vakalarının yaklaşık yüzde 80’i bu türdedir. Hemorajik inme, beyin damarının yırtılıp kanamasıyla oluşur. Daha az görülür ancak ölüm riski daha yüksektir. İnme genellikle ani başlayan belirtilerle kendini gösterir. Yüzde kayma veya asimetri, konuşma bozukluğu veya kelimeleri bulmada zorlanma, kol veya bacakta güçsüzlük ya da hissizlik (özellikle vücudun bir tarafında), görme bulanıklığı veya çift görme, şiddetli baş ağrısı ve denge kaybı inmenin belirtileridir" dedi.
Erken tanı için F.A.S.T. kuralının hayati önem taşıdığını belirten Çabalar, "F (Face): Yüzde kayma var mı?, A (Arms): Kollarını kaldırabiliyor mu?, S (Speech): Konuşması anlaşılır mı?, T (Time): Bu belirtiler varsa zaman kaybetmeden 112 Acil Servis aranmalıdır.
İnme şüphesi olan kişiye asla yemek veya su verilmemeli, uyutulmamalı ve vakit kaybetmeden acil servise ulaşılmalıdır. İnmede her dakika, beynin kurtarılabilecek hücreleri için kritik önemdedir. İnmede her dakika önemlidir çünkü her geçen dakikada milyonlarca beyin hücresi kaybedilir. Erken tanı konulan hastalarda, pıhtı çözücü tedavi ve girişimsel yöntemlerle kalıcı hasar riski büyük ölçüde azaltılabilir" dedi.
Çabalar, inmeden korunmak için şu tavsiyelerde bulundu:
"Tansiyon, kolesterol ve kan şekeri düzenli kontrol edilmelidir.
Sigara ve alkol kullanımından kaçınılmalıdır.
Düzenli egzersiz yapılmalı, ideal kilo korunmalıdır.
Sebze, meyve ve tam tahıllardan zengin beslenilmelidir.
Stres yönetimi ve düzenli uyku ihmal edilmemelidir".
Çabalar, inme riskini artıran faktörleri şöyle sıraladı:
"Hipertansiyon
Diyabet
Kalp hastalıkları
Obezite
Yüksek kolesterol
Hareketsiz yaşam tarzı
Sigara ve alkol kullanımı".
Çabalar, inme tedavisinde kullanılan yöntemleri şöyle sıraladı:
"Trombolitik (pıhtı çözücü) tedavi: Belirtilerin başlamasından sonraki ilk 4,5 saat içinde uygulanabilir.
Mekanik trombektomi: Damar tıkanıklığının kateterle açılması işlemi.
Yoğun bakım ve rehabilitasyon desteği: Beyin fonksiyonlarının yeniden kazanılmasına yardımcı olur".
İnme sonrası rehabilitasyonun önemi
Çabalar, "İnme sonrası süreçte fizik tedavi, konuşma terapisi ve psikolojik destek büyük önem taşır. Bu süreç, hastanın günlük yaşamına bağımsız şekilde dönebilmesini sağlar. Hasta yakınlarının sabırlı, destekleyici ve motive edici tutumu iyileşme sürecini hızlandırır. Ailenin doğru bilgilendirilmesi, hastanın moralini ve tedaviye uyumunu güçlendirir. Doğru tedavi ve düzenli takip ile birçok inme hastası yeniden aktif ve üretken bir yaşam sürdürebilmektedir. Yaşam tarzı değişiklikleri, risk faktörlerinin kontrolü ve düzenli hekim takibi kalıcı iyileşmede anahtardır" diye konuştu.