Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi ile İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezinin (IRCICA) ortaklaşa düzenlediği "Sanatta İslam, İslam’da Sanat Uluslararası Kongresi", 15-17 Ekim 2025 tarihleri arasında ulusal ve uluslararası düzeyde çok sayıda akademisyen, sanatçı ve araştırmacının katılımıyla başladı.
Atatürk Üniversitesi 15 Temmuz Milli İrade Salonunda gerçekleştirilen açılış programına; Erzurum Vali Yardımcısı Mustafa Berk Çelik, Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Hacımüftüoğlu, IRCICA Genel Direktörü Büyükelçi Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç, İslam Alimleri Vakfı Başkanı Prof. Dr. Nasrullah Hacımüftüoğlu, Erzurum İl Kültür ve Turizm Müdürü Ahmet Yer, Rektör Yardımcıları Prof. Dr. Reyhan Keleş ile Prof. Dr. Hasan Yılmaz, Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Bünyamin Aydemir, EBB Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanı Ergün Engin ile protokol üyeleri, akademisyenler, sanatçılar ve öğrenciler katıldı.
"104 Bildiri, 18 Oturum: Sanat ile İslam’ın Kesişim Noktasında"
53’ü yabancı, 51’i yerli olmak üzere toplam 104 bildirinin sunulduğu kongrede; çevrim içi ve yüz yüze olmak üzere 18 farklı oturum gerçekleştiriliyor. Farklı coğrafyalardan sanat, düşünce ve bilim insanlarını buluşturan kongre, İslam sanatının tarihsel temelleri, estetik anlayışı, çağdaş yorumları ve dijital dönüşüm sürecindeki yansımalarını ele alıyor.
Dekan Aydemir: "Sanat Bizler İçin Ekmek Kadar, Su Kadar Gerekli"
Kongrenin açılış konuşmasını yapan Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Bünyamin Aydemir, sanatın tarih boyunca güçlü bir etkileme ve yönlendirme aracı olduğunu belirterek, "Siyonizmin ve kapitalist hegemonyanın sanatı en etkin biçimde kullandığı bir çağda, bizlerin de kendi hakikatini, medeniyetini ve insanlık onurunu sanat yoluyla anlatması bir insanlık borcudur. Sanat bizler için ekmek kadar, su kadar gereklidir" ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Aydemir ayrıca, kongrenin yalnızca bir akademik paylaşım platformu değil, aynı zamanda hakikatin sanat yoluyla yeniden hatırlanacağı bir vicdan sahası olduğunu vurguladı.
Rektör Prof. Dr. Ahmet Hacımüftüoğlu: "İslam Sanatı, Bir Estetik Bilinç Alanıdır"
Açılışta konuşan Rektör Prof. Dr. Ahmet Hacımüftüoğlu, kongrenin "İslam’da sanatın anlamı" üzerine evrensel bir tartışma zemini oluşturduğunu belirterek: "İslam sadece bir inanç sistemi değil, aynı zamanda hayatı, güzelliği, hakikati ve estetiği kuşatan bir varlık tasavvurudur. Bu tasavvur, kimi zaman bir hat sanatında, kimi zaman cami avlularında yankılanan ezan sesinde kendini gösterir. Bu kongre, İslam sanatının geleceğe sözü olan dinamik bir bilinç alanı olduğunu ortaya koyacaktır" diye konuştu. Rektör Hacımüftüoğlu ayrıca, Filistin’de yaşanan insanlık dramına da değinerek, "Bu kongre sessizlerin sesi, yıkılan şehirlerin, yetim kalan çocukların dili ve hafızası olmalıdır" ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Nasrullah Hacımüftüoğlu: "Sanat, İslam’ın Kalbinde Yer Alan Bir Hakikat Arayışıdır"
Kongrede "Sanat ve İslam" başlıklı konuşmasını gerçekleştiren İslam Alimleri Vakfı Başkanı Prof. Dr. Nasrullah Hacımüftüoğlu, sanatın İslam medeniyetinde sadece bir estetik faaliyet değil, aynı zamanda hakikati aramanın, varlığı anlamlandırmanın ve ilahi güzelliği yansıtmanın yolu olduğunu ifade etti. Hacımüftüoğlu: "Sanat, insanın iç âleminden doğan bir tefekkür biçimidir. İslam, insanın hem kalbini hem aklını besleyen bir medeniyet tasavvurudur. Bu nedenle İslam’da sanat, sadece göze değil ruha da hitap eder" dedi. Sanatın yüzyıllar boyunca İslam düşüncesinin taşıyıcısı ve estetik bir dilin kurucusu olduğunu belirten Prof. Dr. Hacımüftüoğlu: "Bugün yeniden kendi estetik idrakimizi, kendi medeniyetimizin duyarlılığıyla inşa etme zamanıdır" sözleriyle konuşmasını tamamladı.
Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç: "İslam ve Sanat, Birbirinden Ayrılmaz İki Gerçektir"
IRCICA Genel Direktörü Büyükelçi Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç ise "İslam’da sanat ve sanatta İslam özde iç içedir" diyerek İslam düşüncesinde sanatın varlık ve hakikatle bağını anlattı. Genel Direktör Kılıç: "Evrenin uyum ve ölçüsünü ilahi sanat yaratmıştır. Hat, tezhip, minyatür, mimari ve musiki gibi sanat dalları asırlardır bu ilahi düzenin yeryüzündeki yansımalarıdır" sözleriyle İslam sanatlarının felsefi temelini ortaya koydu. IRCICA olarak İslam sanatlarını tarihten günümüze taşıyan ve geleceğe aktaran bir misyon yürüttüklerini ifade eden Kılıç, bu tür iş birliklerinin kültürlerarası etkileşimi güçlendirdiğini dile getirdi.
"Medeniyetlerin Estetik Buluşması Erzurum’da"
Kongre kapsamında dünyanın farklı üniversitelerinden gelen katılımcılar; İslam sanatında hat, tezhip, mimari, müzik, edebiyat ve dijital sanatlar üzerine bildiriler sunarak sanatın evrensel dilinde İslam estetiğini tartışıyor. Atatürk Üniversitesi ile IRCICA tarafından yürütülen kongre, Erzurum’un uluslararası kültür ve sanat merkezi olma vizyonuna güçlü bir katkı sunuyor.