Kars’ın Ani Ören Yeri’nde bulunan Ebul Menüçehr Camii, Anadolu’daki ilk Türk camisi olarak dikkatleri üzerine çekiyor.
Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah’ın emriyle, 1064’teki Selçuklu fethinin ardından Şeddâdoğlu Ebu’l Menüçehr tarafından 1072-1092 yılları arasında yaptırıldığı bilinen cami, Anadolu’daki ilk Türk camisi olma özelliğini taşıyor. Yapı, derinlemesine planlı üç sahından oluşmakta ve mihrap önü kubbeli, iç avlulu bir plan tipine sahip. Her sahın, birbirinden farklı geometrik motiflerle süslenmiş tonozlarla örtülü.
Yapılan restorasyonlarla Ebul Menuçehr Camisi’nin ibadete açıldığını ifade eden Ani Ören Yeri Kazı Başkanı Doç. Dr. Muhammed Arslan, "Burası Türklerin Anadolu’da inşa ettiği ilk camisi olan Ani Ulu Cami, Sultan Melihşah’ın emriyle dönemin ünlü komutanlarından Ebul Menüçerh tarafından 1072-1092 yılları arasında inşa edilmiş bir cami. Camimiz Anadolu’daki Türk cami geleneğinin, Ulu Cami geleneğinin Anadolu’daki ilk temsilcisi, derinlemesini 3 sahanlı planı iç avlu geleneğini yansıtan düzenlemesi ve mihrap önü kubbesiyle bu geleneğin, en iyi temsilcilerin, ilk temsilcilerinden birisidir. Minare gövdesinde kufi harfle yazılmış "Bismillah" lafzıyla da oldukça dikkat çekmekte" dedi.
Caminin kuzeybatı köşesinde yer alan minaresi, sekizgen gövdeli ve tek şerefelidir. Kare bir kaide üzerine oturan minarenin şerefe altlığının mukarnaslı olduğu ve gövdesinde Kufi hatlı "Bismillah" lafzı bulunuyor. 99 basamaklı taş minare, Anadolu Türk mimarisinin önemli örneklerinden biridir ve Orta Asya’daki Karahanlı mimarisini hatırlatıyor.
Ebul Menuçehr Camii, sadece mimari yapısıyla değil, aynı zamanda tarihi önemiyle de öne çıkıyor. Anadolu’daki Türk hakimiyetinin başlangıcını simgeleyen cami, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Ani Arkeolojik Alanı’nının da bir parçası oluyor.
Her gün binlerce yerli ve yabancı turistlerin ziyaret ettiği Ani’de Ebul Menuçehr Camii, en çok ziyaret edilen yerler arasında yer alıyor.